Dalal ay ku jirto Soomaaliya oo eedeeyay maraakiibta Yurub

Labo baaritaan oo lagu sameeyay kalluumeysiga Badweynta Hindiya ayaa lagu helay caddeymo xasaasi ah.

LONDON, Britain – Maraakiibta kalluumeysiga ee Yurub ayaa si sharci darro ah u xaalufiyay kalluunka tuna ee badweynta Hindiya, sida lagu sheegay xog ay soo bandhigeen mas'uuliyiinta Midowga Yurub oo ay falanqeeyeen kooxaha khuburo ah oo si dhow u la socotay.

Maraakiibta EU-da ee seine (nooc shabaq ah oo waaweyn) ayaa mudo ku sugan xeebaha badweynta Hindiya, halkaas oo ay u badan tahay in ay ku isticmaaleen qabad aan la ogolayn, waxayna sheegeen in laga qabsaday jasiiradaha Chagos ee badda lagu ilaaliyo iyo aaga dhaqaalaha gaarka ah ee Mozambique.

Labo baaritaan ayaa lagu sameeyay kalluumeysiga Badweynta Hindiya, mid ay sameeyeen kooxda OceanMind iyo mid kale oo ay sameysay hay'adda samafalka Blue Marine Foundation oo ay weheliso Kroll oo baaritaan ku sameeya shirkadaha.

Warbixintii ugu horreysay ayaa lagu helay caddaymo, sidoo xogta guud ee EU-da ee laga soo xigtay maraakiibteeda kalluumaysiga ee 2016 ilaa 2020, in maraakiibta Midowga Yurub ay ka kalluumaystaan gobolka, halkaas oo kuwa ugu badan ee la qabtay ay ka mid yihiin noocyada skipjack, bieye iyo yellowfin tuna. Mu'assasada Buluugga ah ee Marine Foundation ayaa markii dambe xaqiijisay in maraakiibta aan la fasaxin.

Dadka ka ganacsada Tuunada ayaa la kulmaya cadaadis sii kordhaya iyadoo maraakiib kalluumeysi oo warshadeysan ay lacag caddaan ah u soo galeen suuqa kalluunka caanka ah. Balaarinnta kalluumeysiga Tuna waxay horseedi kartaa dabar go', sida ay ka digayaan saynisyahannadu.

Natiijooyinkii ugu dambeeyay ee NGO-yada, oo loo soo bandhigay wakiillada dowladda ee shir ay ku yeesheen guddiga Tuna Badweynta Hindiya ee Seychelles toddobaadkan, waxa ayna muujinaya dhibaatada kalluumeysiga sharci-darrada ah, aan la soo wargelin ama aysan sharciyeysneyn (IUU) ee adduunka oo dhan, iyo maraakiibta Midowga Yurub ee lagu soo qabtay iyaga xaalufin ku haaya bada wadamada soo koraya.

Falanqeeyayaasha ayaa sidoo kale helay tusaalooyin ay maraakiibtu "madoobadeen" - waxay damiyeen la socodka AIS, taas oo gudbisa booska markabka waana qalab badbaado oo sidoo kale loo isticmaali karo si loo hubiyo in kalluumaysatadu ay ku dhawraan sharciyada - meelaha muhiimka ah, iyagoo soo jeedinaya in ay dhici karaan. waxay ku hawlanaayeen kalluumaysiga IUU.

Qaar ka mid ah maraakiibta EU-da ee galbeedka Badweynta Hindiya ayaa mugdi galay celcelis ahaan saddex meelood meel muddada laga soo bilaabo 1 Janaayo 2017 ilaa 30 Abriil 2019, sida laga soo xigtay natiijooyinka aasaaska Blue Marine Foundation.

The Guardian-ka ayaa la hadashay qof xog-ogaal u ah xaaladda shati bixinta, kaasoo xaqiijiyay in maraakiibta Midowga Yurub aysan wax shati ah u haysan in ay ka kalluumaystaan biyaha Soomaaliya tan iyo sannadkii 2013. Blue Marine Foundation ayaa sheegtay in maamulka Hindiya ay sidoo kale xaqiijiyeen inaysan wax ruqsad ah siinin maraakiibta Midowga Yurub.

Anne-France Mattlet, oo ah maamulaha kooxda Tuna ee ururka ganacsiga kalluumeysiga ee Midowga Yurub ee Europêche, ayaa tiri: "Maraakiibta Seine-ka ee boorsada Midowga Yurub kama kaluumeysan jirin biyaha Soomaaliya."

Sarkaal ka tirsan guddiga Yurub ayaa yiri: “EU-du wax dulqaad ah uma leh IUU. Si loola dagaallamo IUU ee aagga shirarka ee IOTC, Midowga Yurub wuxuu sidoo kale soo bandhigay soo jeedin lagu dhisayo nidaamka fuulitaanka iyo kormeerka badda sare, taas oo ku saleysan shaqada horay looga qabtay IOTC.

"Tani waxay noqon doontaa qalab muhiim ah si loo xakameeyo dhaqdhaqaaqa kalluumeysiga ee badda sare iyo sii wadida dagaalka ka dhanka ah IUU kalluumeysiga. Waxaan sidoo kale miiska soo saarnay soo jeedin lagu hagaajinayo habka u hoggaansanaanta IOTC dhaqan ahaan daciif ah, annagoo xoogga saarayna kala soocidda iyo dabagalka xaaladaha u hoggaansanaan la'aanta."

Af-hayeenku wuxuu sheegay in shaqaalaha kalluumaysigu ay yeelan karaan sababo sax ah oo ay ku demiyaan tignoolajiyada AIS, iyo in awoodda gudbinta iyo calaamaduhu ay ku kala duwanaan karaan meel ilaa meel.

Charles Clover, oo ah agaasimaha fulinta ee Blue Marine Foundation, ayaa difaacay sheegashadooda. "Warbixinta muujinaysa meelaha ay ku sugan yihiin maraakiibta Midowga Yurub waxay ku salaysan tahay natiijooyinka daraasad ay samaysay Blue Marine Foundation oo ay samaysay OceanMind - oo ah hay'ad sumcad sare leh - taas oo iyaduna ku salaysan xogta dadweynaha ee la heli karo oo ay soo saartay EU oo ay daabacday Hindida. Guddiga Ocean Tuna ee boggooda internetka,” ayuu yiri.

"Xogtan waxay muujinaysaa, tusaale ahaan, caddaynta kalluumaysiga qayb ka mid ah maraakiibta calanka Spain ee ku sugan biyaha Soomaaliya, 2017 iyo 2018, iyo India, 2018 iyo 2019."

Waxa uu intaa ku daray: "Waxaa jira cadaymo muujinaya in qaar ka mid ah maraakiibtan ay ka kalluumaysanayaan biyaha xeebaha iyada oo aan la haysan nooc kasta oo fasax ah waxaanan ugu baaqaynaa Komishanka Yurub in ay baaraan xaaladahan si degdeg ah." Warbaahinta ayaa sidoo kale la xirrirtay dawladda Spain si ay faallo uga bixiso balse ma aysan bixin wax jawaab ah ku saabsan kaluumaysiga sharci darada ah.

GAROWE ONLINE