Qaylo-dhaantii culus oo laga soo saarey abaarta Soomaaliya
MUQDISHO, Soomaaliya – Ku dhawaad rubac malyuun qof ayaa wajahaya macaluul Soomaaliya ka dib markii ay abaartu ka sii dartay iyo qiimaha cunnada adduunka oo gaaray heerkii ugu sarreeyay, sida ay sheegeen hay’adaha Qaramada Midoobay.
Hay’adahan ayaa Isniintii sheegay in xilli-roobaadkii afraad oo xiriir ah uu ka baaqday dalka ku yaalla Geeska Afrika, khubarada saadaasha hawadana waxay ka digayaan xilli roobaad kale oo ka hooseeya celceliska sanadkan dabayaaqadiisa, iyadoo cimillada dunidu ay noqoto mid aan hagaagsanayn.
Arrintan ayaa sababtay abaartii ugu darneyd ee muddo 40 sano ah ka dhacda Soomaaliya iyo dhibaato weyn oo dhanka gaajada ah.
Isla mar ahaantaana, qiimaha cuntada adduunku waxa uu ku dhow yahay in uu gaaro heerkii ugu sarreeyay iyada oo dagaalka Ruushka iyo Yukreeniyaanku uu suuqayada miraha daruuriga ah iyo saliidda ka dhigay mid sara u sii kacaysa.
Ku dhawaad 213,000 oo Soomaali ah ayaa qarka u saaran inay u dhintaan macluul, taasoo ka dhigan in saddex laab ay kor u kacday heerarkii la filayey bisha April, sida lagu sheegay bayaan kasoo baxay Hay’adda Cunnada Adduunka ee WFP, Hay’adda Cunnada iyo Beeraha ee FAO, Sanduuqa Carruurta ee Qaramada Midoobay (UNICEF). iyo Xafiiska Isku-dubbaridka Hawlaha Bani'aadamnimada (OCHA).
Hay'aduhu waxay sheegeen in ilaa 7.1 milyan oo Soomaali ah ama in ku dhow kala badh dadka ay soo food saartay cunto yari aad u daran, taasoo la macno ah inay si dhib yar u heli doonaan kalooriyada ugu yar ee ay u baahan yihiin lagana yaabo inay iibiyaan hantida si ay u noolaadaan.
"Nolosha dadka aadka u nugul ayaa durba halis ugu jira nafaqo-xumo iyo gaajo; ma sugi karno in lagu dhawaaqo macluusha. Waa tartan ka dhan ah wakhtiga si looga hortago macluusha."
Ku dhawaad saddex milyan oo xoolo ah ayaa Soomaaliya ugu dhintay abaarta jirta tan iyo bartamihii 2021-kii, taasoo ah dhibaato aad u daran oo ka dhacday dal xoolo dhaqato ah oo qoysasku ay xoolahooda ku tiirsan yihiin hilibka, caanaha iyo ganacsiga, ayay hay'addu sheegtay.
Khatar gaar ah oo macaluul ah ayaa taala koonfurta Soomaaliya, halkaas oo joogitaanka dagaalyahannada kooxda hubaysan ee al-Shabaab ay caqabad ku tahay gargaarka bini'aadantinimo.
Qorshaha ka jawaabista bini'aadantinimada ee Qaramada Midoobay ee 2022 ayaa kaliya 18 boqolkiiba la maalgeliyay ilaa hadda, Soomaaliyana waxa ay kula tartameysaa meelaha kale ee degdega ah ee caalamiga ah si loo maalgeliyo iyada oo cunno yari ay ku faafto adduunka oo dhan, ayay hay'aduhu ku dareen.
"Waxaan ugu baaqaynaa beesha caalamka inay si degdeg ah wax u qabtaan inta aan weli rajo ka qabno inaan ka hortagno macaluusha baahsan ee Soomaaliya," ayuu yiri wakiilka FAO ee Soomaaliya Etienne Peterschmitt.
Sannadkii 2011, xaaladaha macaluusha ayaa Soomaaliya ku dilay qiyaastii rubac milyan qof. Kala bar dadka dhintay ayaa ahaa carruur da'doodu ka yar tahay lix jir.
GAROWE ONLINE