Walwal ka dhashay Maxbuus Kenyan ah oo laga siidaayay Guantanamo Bay

NAIROBI, Kenya - Mohammed Abdul Malik Bajabu, waa Kenyanka kaliya ee ku xiran xabsiga ciidamada Mareykanka ee Guantanamo Bay ee dalka Cuba, wuxuuna doonayaa inuu sameeyo howl samafal ah kadib markii la sii daayay.

48-jirkan aabaha dhalay saddex caruur ah ayaa bishii February 2007-dii lagu xiray tuhunka argagixisanimo ee magaalada Mombasa, waxaana loo gudbiyay Guantanamo March 26, 2007.

Waxa uu ku xirnaa xarunta 15 sano, laakiin waligiis laguma soo oogin wax dambi ah oo la xiriira argagixisanimo, qareenkiisa Mark Maher ayaa sidaas sheegay.

Maher waa qareen u shaqeeya Reprieve US, oo ah hay'ad samafal sharci oo aan faa'iido doon ahayn oo ku taal Washington DC.

Bishii Decembar ee la soo dhaafay, dowladda Mareykanka ayaa amartay in Malik laga sii daayo xabsiga Guantanamo Bay ka dib markii ay si guul leh dib u eegis ugu sameeyeen eedeymaha guddiga dib u eegista xilliyeedka.

PRB waxay ka kooban tahay saraakiil sare oo ka socda Waaxyaha Difaaca ee Maraykanka, Amniga Gudaha, Cadaalada iyo Sirdoonka Qaranka.

Guddigu waxay dib u eegis ku sameynayaan in sii wadida xariga shaqsiyaadka gaarka ah ee lagu hayo Guantanamo ay weli lagama maarmaan tahay si looga hortago khatar weyn oo ku wajahan amniga Mareykanka.

PRB waxay soo gabagabaysay in Abdul Malik si badbaado leh loogu wareejin karo waddan kale.

Tani waa marka la eego "heerka tababbarka hooseeya iyo la'aanta door hoggaamineed ee hawlihiisa xabsiga ka hor", sida ay sheegtay PRB.

Marka loo eego PRB, marka maxbuus lagu caddeeyo in la sii daayo, kama bixi karo xabsiga ilaa uu Maraykanku ka shaqeeyo habayn dublamaasiyadeed oo uu waddan kale kula jiro in lagu sii daayo.

Maher oo wareysi gaar ah siiyay Star, ayaa sheegay in Maalik uu ku adkeystay inuu doonayo inuu dib ugu soo laabto Kenya ka dib markii la sii daayay.

Waxa uu sheegay in markii la xirayay, Malik uu caddeeyay inuu yahay "bini'aadam naxariis badan oo fikir badan."

"In kasta oo uu waqti dheer ku qaatay mid ka mid ah xabsiyada ugu caansan taariikhda, Abdul Malik wuxuu diiradda saarayaa mustaqbalka - wuxuu ku faraxsan yahay inuu mar kale arko qoyskiisa oo uu noloshiisa ku qaato diiradda saaraya wanaagga iyo samafalka," ayuu yiri Maher.

"Waxaan sugayaa maalinta aan u dabaaldegi karno xoriyadiisa."

Sida laga soo xigtay Maher, wareejinta Malik ee Kenya waxaa ka wada xaajoonaya Mareykanka iyo maamulada Kenya.

In laga cesho dhaqaalihii Maraykanka ee shuraako la ahaa dawladaha sababtoo ah waxay caawiyeen in ka badan 60 maxbuus hore ka dib markii laga soo daayay Guantanamo .

“Waxaan rajeyneynaa in dowladaha (Kenya iyo Mareykanka) ay si degdeg ah u dhaqaaqi doonaan. Abdul Malik waligiis laguma soo oogin wax dambi ah, sidaa darteed ku soo laabashadiisa guriga ayaa ah mid waqti hore laga soo daahay,” ayuu yiri Maher.

Qoyska Maalik ayaa ka walaacsan ku soo laabashadiisa Kenya, waxaana ay ugu baaqeen dowladda inay u xaqiijiso ammaankiisa marka uu soo laabto.

Maher waxa uu sheegay in xogta Malik ee wareejinta ay go’aaminayso dawladaha Maraykanka iyo Kenya.

"Waxaan fahamsanahay in Maraykanku uu had iyo jeer sugo dammaanad qaadyada bini'aadantinimada ka hor inta aan la wareejin. Runtii waxaan rajeynayaa in Abdul Malik ammaankiisa la xaqiijin doono,” ayuu yiri.

"Shan iyo toban sano oo xarig ah oo aan wax dambi ah lagu soo oogin ama maxkamadeyn ayaa ciqaab ugu filan qof kasta."
Waxaa sidoo kale jira warar sheegaya in Maalik loo wareejin karo waddan kale oo diyaar u ah inuu aqbalo, haddii madaxda Kenya ay u diidaan inuu galo.

"Cabdul Maalik waa wiil u dhashay Kenya oo si sharci darro ah u xiray Mareykanka," ayuu yiri Maher.

Waxaa loo ogol yahay inuu qoyskiisa la hadlo saddexdii biloodba hal mar.

Waxa uu ahaa maxbuuska kaliya ee Kenyaanka ah ee lagu hayo saldhiga ciidamada Maraykanka, kaasi oo lagu xiro dadka lagu tuhunsan yahay inay ka tirsan yihiin argagixisada iyo kuwa ay qabtaan ciidamada Maraykanka.

Eedeysane kale oo lagu wado in xabsiga Guantanamo laga sii daayo ayaa ah muwaadin Soomaaliyeed oo lagu magacaabo Guuleed Xasan Duraan, kaasi oo ku xirnaa xabsiga tan iyo sanadkii 2006-dii.

Ilaa 2002, ku dhawaad 780 maxbuus ayaa lagu hayaa xarunta iyadoo 39 keliya ay hadda ku harsan yihiin xabsiga.

39-ka maxbuus, 12 ka mid ah ayaa lagu soo oogay dacwado la xiriira dembiyo dagaal oo ka mid ah nidaamka guddiga militariga, halka 10 ka mid ah ay sugayaan maxkamad, labona lagu xukumay.

Intaa waxaa dheer, sagaal maxbuus ayaa lagu hayaa xabsi aan xad lahayn oo sharciga dagaalka ah mana wajahayaan eedeymo maxkamadeed ama laguma talinayo in la sii daayo.

18 kale ayaa lagu hayaa xabsiga sharciga dagaalka, laakiin waxaa lagu taliyay in qaab amni loogu wareejiyo wadan kale.

Doorashadii Joe Biden ka dib, maamulkiisa ayaa xaqiijiyay inay doonayaan inay ugu dambeyntii xiraan xabsiga ugu caansan Mareykanka.

In kasta oo aan qofna weli la sii dayn tan iyo markii Biden uu qabtay xafiiska, shan nin ayaa loo fasaxay wareejinta habraac adag oo ay samaysay PRB.

GAROWE ONLINE