Faallo: Maxaa xiga weerarada Xuutiyiinta ee Imaaraadka?

Imaaraadku waa ka fog yahay Yemen, mana jirto wax xuduud ah oo uu la wadaago waddanka

MUQDISHO, Soomaaliya – Weerarka ay qaadeen diyaaradaha aan duuliyaha lahayn ee Isniintii ay fuliyeen Xuutiyiinta Yemen ee Imaaraadka Carabta, taasoo keentay dhimashada ugu yaraan saddex qof oo ka dhacay garoonka diyaaradaha Abu Dhabi, ayaa calaamad u ah isbeddel istiraatiiji ah oo ay sameeyeen kooxda fallaagada ah ee xulafada la ah Iran.

Imaaraatka – oo xubin ka ahaa isbaheysiga Sacuudiga uu hoggaamiyo ee dagaalka kula jira Xuutiyiinta, oo si rasmi ah u taageeraya dowladda Yemen, tan iyo bishii March 2015-kii – ayaa inta badan ka fogaaday xariiqda rasaasta ee Xuutiyiinta.

Sacuudiga ayaa la kulmay duqeymaha ugu badan ee gantaalada iyo diyaaradaha aan duuliyaha laheyn ee laga soo diray Yemen, waxaana weerarkii ugu dambeeyay ee Xuutiyiinta ay ku qaadeen Imaaraadka uu ahaa sanadkii 2018-kii.

Imaaraadku waa ka fog yahay Yemen, mana jirto wax xuduud ah oo uu la wadaago waddanka, si ka duwan xudduudda dheer ee Sacuudi Carabiya uu la leeyahay Yemen.

Laakin waxaa sidoo kale muuqatay in muddo dheer ay jirtay istaraatiijiyad firfircoon oo Xuuthiyiintu ay ku doonayeen in aysan bartilmaameedsan Imaaraadka. Dhowrkii sano ee la soo dhaafay, Imaaraadku waxa uu wacad ku maray in uu isagu si toos ah uga qayb qaadanayo dagaalka Yemen.

Ciidamada Imaaraatka Carabta ay taageerayaan, sida golaha gooni u goosadka koonfurta ku meel gaarka ah (STC) iyo ciidamada isku dhafka ah ee uu hogaamiyo wiil uu adeer u yahay madaxweynihii hore ee Yemen Cali Cabdalla Saalax, ayaa si weyn uga fogaaday duulaanka ka dhanka ah Xuutiyiinta.

STC waxay taa beddelkeeda si toos ah ula dagaallameen dawladda Yemen, iyagoo taageero militari ka helaya Imaaraadka Carabta, waxay la wareegeen gacan ku haynta caasimadda ku meelgaarka ah ee Yemen ee Cadan sanadka 2019.

Si kastaba ha ahaatee, dhowrkii toddobaad ee la soo dhaafay, ciidamada ay taageerto Dowladda Imaaraadka waxay dagaalkooda u rogeen Xuutiyiinta – oo saameyn xun ku yeeshay.

Guutooyinka Giants, oo ah ciidan intiisa badan ka kooban koonfurta Yemen, isla markaana ka dagaallamaya qayb ka mid ah ciidammada isku dhafka ah ee xeebaha Badda Cas, ayaa cutubyo ka tirsan barriga u guuray Shabwah dabayaaqadii bishii December, waxayna Xuutiyiinta ku khasbeen inay ka baxaan gobolka in ka yar laba toddobaad.

Guutada Giants oo ay wehliyaan ciidamada rasmiga ah ee dowladda Yemen, ayaa hadda ku sii qulqulaya dhulka Xuutiyiinta ee gobollada deriska la ah Al-bayda iyo Marib.

Horumarradan ayaa calaamad u ah isbeddel weyn oo ku yimid dagaalka dhulka ee Yemen, maadaama 2021 uu u ahaa sannad si weyn guul u ah Xuutiyiinta.

Waxa ay cagta mariyeen ciidamada dowladda Yemen ee ku sugan qeybo badan oo ka tirsan dalka Yemen, waxa ayna si ba’an ugu hanjabeen in ay qabsan doonaan magaalada Marib, oo ah magaaladii ugu dambeysay ee ugu weyn waqooyiga Yemen oo si buuxda ay uga taliso dowladda, sanadka intiisa badan.

Soo bandhigida Guutooyinka Giants, iyo Imaaraadku maskaxdooda millatari, ayaa dagaalka Marib iyo Shabwah madaxa u rogay, waana sababta Xuutiyiinta ay hadda u qaadeen dagaal iyaga u gaar ah oo ka dhan ah Imaaraadka.

Weerarkan oo ay weheliyaan Xuuthiyiinta oo 2-dii bishii Janaayo ee sanadkan markabka ka goostay Imaaraadka ku qabsaday badda cas, ayaa halis ku ah Imaaraadka, waxayna si dhab ah u dalbanayaan in Imaaraatka ay joojiyaan xulafadooda inay horay u sii socdaan.

Xuuthiyiinta ayaa awood u leh inay mar kale weeraraan Imaaraadka, sida ay ku muujiyeen weeraradooda soo noqnoqda ee qotoda dheer ee dhulka Sacuudiga.

Ma ahan wax iska caadi ah in weeraradii ugu dambeeyay ee Xuutiyiinta ay sheegtaan in ay Imaaraadka ay ku qaadeen si la mid ah sanadkii 2018, xilligaasi oo ciidamada Imaaraadka ay taageerto ay si degdeg ah uga horyimaadeen Xuutiyiinta xeebaha Badda Cas ee Yemen, waxayna qarka u fuuleen in ay qabsadaan magaalada dekedda ah ee Xudeyda, ka hor. Faragelinta Qaramada Midoobay ayaa hakisay weerarka. Wixii intaa ka dambeeyey Imaaraadku waxa uu bedelay xeeladii uu ku haystey Yemen.

Dagaalku waxa uu noqday go'doomin, laakiin xataa in ka badan, masiibo PR, iyada oo dhaqdhaqaaqyo gudaha Maraykanka iyo Midowga Yurub labadaba lagu go'doomiyay Sacuudi Carabiya iyo UAE.

Weerarka ay sheegteen Imaaraatka ayaa sidaas darteed waa qamaar Xuutiyiin ah oo imaaraadku aysan dooneyn in ay Yemen mar kale ku soo dhiiradaan, mana doonayaan in ay la kulmaan dhibaato dhaqaale oo ka dhalata weerarada Xuuthiyiinta ee joogtada ah.

Si kastaba ha ahaatee, Imaaraadka Carabta ayaa laga yaabaa inay u arkaan 2022-ka mid ka duwan kan 2018. Ma jiro hadda wax la taaban karo oo ay ciidamadooda ku sugan yihiin dhulka, taas beddelkeedana waxay ku tiirsan yihiin xulafadooda, oo xeelad iyo dhaqaale lagu taageero, oo ay barbar socdaan duullaanka cirka.

Sidoo kale, waxaa si weyn loo wiiqay cadawga Imaaraatka Carabta ee ka tirsan xulafada Xuuthiyiinta ee Yaman, oo ah xisbiga Islaax ee xiriirka la leh Ikhwaanul Muslimiin. Ururka Islaax ayaa inta badan loo arkaa in uu yahay awoodda ugu weyn ee ciidamada dowladda Yemen ee ka howlgala Marib, Shabwah iyo qeybo kale oo Yemen ka tirsan.

Wax qabad xumida ciidamadan 2021, iyo khasaaraha soo gaaray, ayaa u sahashay Imaaraadka iyo xulafadiisa in ay soo dhex galaan oo ay wiiqaan doorka Islaax ee dagaalka lagula jiro Xuutiyiinta. Muuqaal ay Xuutiyiinta iyo Islaax labaduba ku wiiqmi karaan waxay ku habboon tahay Imaaraadka.

Su’aashu hadda waxay tahay, Xuutiyiintu ma awoodi doonaan inay sii wadaan weerarada ka dhanka ah Imaaraadka? Imaaraadkuse ma awoodi doonaan inay aqbalaan taas beddelka natiijooyin la taaban karo oo ka soo baxa dagaalka Yaman?

GAROWE ONLINE