Sidee aduunku uga falceliyay go’aanka Putin ee Ukraine?
WASHINGTON, USA – Go’aanka madaxweynaha Ruushka Vladimir Putin uu ku aqoonsaday madaxbannaanida labada gobol ee gooni u goosadka ah ee bariga Ukraine ayaa la kulmay dhaleecayn, iyadoo madaxa NATO uu ku tilmaamay mid xadgudub ku ah heshiisyada caalamiga ah.
Gelinkii dambe ee Isniintii, Putin wuxuu amar ku siiyay ciidamada in ay "ilaajiyaan nabadda" gobollada ka go'ay ee Luhansk iyo Donetsk.
Isagoo ka jawaabaya, Mareykanka wuxuu ku dhawaaqay cunaqabateyn dhaqaale oo uu ku soo rogayo dhulalka fallaagada wuxuuna ka digay in wax badan ay diyaar yihiin haddii loo baahdo.
Tillaabooyinka Ruushka ayaa imaanaya iyadoo bilihii lasoo dhaafay ay xiisad ka dhalatay ciidankeeda la geeyay xudduudaha Ukraine, taasoo sare u qaadday cabsida laga qabo dagaal dhan walba ah.
Waa kan sida hoggaamiyeyaasha adduunku uga falceliyeen go’aanka Putin:
Maraykanka.
Madaxweynaha Mareykanka Joe Biden "wuxuu si adag u cambaareeyay" go'aanka Putin "si cad u aqoonsaday madax-bannaanida" gobollada bari ee Ukraine, Aqalka Cad ayaa sidaas ku sheegay bayaan.
Biden ayaa sidoo kale u sheegay dhiggiisa Ukraine Volodymyr Zelenskyy, "in Mareykanku uu si degdeg ah oo go'aan leh uga jawaabi doono, isagoo la kaashanayo xulafadiisa iyo la-hawlgalayaasheeda, si loo sii kordhiyo cadaadiska gardarrada Ruushka ee ka dhanka ah Ukraine".
Xoghayaha warfaafinta ee Aqalka Cad Jen Psaki ayaa sheegtay in Maraykanku uu "filayo in tallaabadan oo kale uu ka qaado Ruushka" uuna diyaar u yahay "in uu si degdeg ah uga jawaabo."
"Madaxweyne Biden wuxuu dhawaan soo saari doonaa Amarka Fulinta (EO) kaas oo mamnuucaya maalgashiga cusub, ganacsiga, iyo maalgelinta dadka Maraykanka ah, laga bilaabo maanta, ama" gobollada gooni-u-goosadka, ayay tiri.
Psaki ayaa sidoo kale carabka ku adkeysay "tallaabooyinku waa ka duwan yihiin waxayna noqon doonaan marka lagu daro tillaabooyinka dhaqaale ee degdega ah iyo kuwa daran ee aan diyaarinay iyada oo la kaashanaysa xulafada iyo la-hawlgalayaasha haddii Ruushku uu sii weeraro Ukraine".
Dhanka kale, xoghayaha arrimaha dibadda Antony Blinken ayaa sheegay in "taageerada Mareykanka ee madax-banaanida Ukraine iyo midnimada dhuleed iyo sidoo kale dowladda iyo dadka Ukraine ay tahay mid aan leexleexad lahayn".
Jarmalka.
Markii uu jabiyay sharciga caalamiga ah, #Putin wuxuu go'doomiyay naftiisa si uu waxyeelo u gaarsiiyo dadka Ruushka. Waxay keeni doontaa in #NATO iyo #EU isu soo dhawaadaan sida bulshooyinka qiyamka leh. Ugu midoobaan sharciga ayuu ku sheegay qoraal uu soo saaray Wasiirka arrimaha dibadda ee Jarmalka Christian Lindner.
Antonio Guterres
"Xoghayaha Guud wuxuu u arkaa go'aanka Ruushka inuu yahay xad-gudub ku yahay madaxbannaanida dhuleed iyo madax-bannaanida Ukraine oo aan waafaqsanayn mabaadi'da Axdiga Qaramada Midoobay.
"Qaramada Midoobay, iyadoo raacaysa go'aannada Golaha Guud ee khuseeya, waxay weli si buuxda u taageertaa madaxbannaanida iyo midnimada dhuleed ee Ukraine, gudaha iyo xudduudaha caalamiga ah ee la aqoonsan yahay."
Shiinaha
Beijing - oo ka mid ah xulafada ugu dhow ee Ruushka - ma aysan qaadan dhinac, taa beddelkeeda waxay ugu yeertay dhammaan dhinacyada inay "ka fogaadaan fal kasta oo kicin kara xiisadaha".
"Xaaladda hadda ka jirta Ukraine waa natiijo ka dhalatay arrimo badan oo qalafsan," Safiirka Shiinaha ee Qaramada Midoobay Zhang Jun ayaa u sheegay Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay.
Iran
Afhayeen u hadlay wasaaradda arrimaha dibadda ee Iran, Saeed Khatibzadeh, ayaa sheegay in Iran ay si dhow isha ugu hayso isbeddellada ka socda Ukraine, isagoo ugu baaqay dhammaan dhinacyada inay arrinta ku xalliyaan wadahadal, ayna ka fogaadaan inay ku dhaqaaqaan tallaabo kasta oo xiisadda sii kordhinaysa.
"Nasiib darrose, faragelinta NATO iyo dhaqdhaqaaqyada kicinta ah ee uu hoggaamiyo Maraykanku waxay xaaladda gobolka ka dhigeen mid aad u adag," ayuu ku daray hadal uu soo saaray.
Faransiiska.
Madaxweynaha Faransiiska Emmanuel Macron "Iyadoo la aqoonsanayo gobollada gooni-u-goosadka ee bariga Ukraine, Ruushku wuxuu ku xad-gudbay ballanqaadyadiisa wuxuuna wiiqayaa madax-bannaanida Ukraine. Waan cambaareynayaa go'aankan. Waxaan codsaday shir degdeg ah oo golaha ammaanka ee Qaramada Midoobay iyo cunaqabataynta Yurub.
NATO
Madaxa NATO Jens Stoltenberg "Waxaan dhaleeceynayaa go'aanka Ruushka ee ah inuu aqoonsiga u fidiyay "Jamhuuriyadda Dadka Donetsk" iyo "Jamhuuriyadda Dadka Luhansk". Tani waxay sii wiiqaysaa madaxbannaanida Ukraine iyo wadajirka dhuleed, waxay meesha ka saaraysaa dadaallada lagu xallinayo khilaafka, waxayna jebisay heshiisyadii Minsk, oo Ruushku uu qayb ka yahay."
UK
Ra'iisul wasaaraha UK Boris Johnson "Waa xad-gudub bareer ah oo ka dhan ah madax-bannaanida iyo sharafta Ukraine ... diidmada habka Minsk iyo heshiisyada Minsk.
Boqortooyada Midowday (UK) waxay sii wadi doontaa inay sameyso wax kasta oo aan awoodno si aan u garab istaagno dadka Ukraine iyada oo la adeegsanayo xirmo cunaqabatayn ah oo aad u adag.
Xoghayaha Arimaha Dibada ee UK Liz Truss “Talaabadani waxay calaamad u tahay in la soo afjaray geedi socodkii Minsk waxayna xadgudub ku tahay Axdiga Qaramada Midoobay”
Ma ogolaan doono ku xad-gudbka Ruushka ee ballan-qaadyadiisa caalamiga ah in aan la ciqaabin.
Midowga Yurub
Madaxa Komishanka Yurub Ursula von der Leyen "Aqoonsiga labada dhul ee gooni u goosadka ee Ukraine waa xadgudub bareer ah oo ka dhan ah sharciga caalamiga ah, midnimada dhuleed ee Ukraine iyo heshiisyada Minsk.
"Midowga Yurub iyo la-hawlgalayaasheeda waxay kaga falcelin doonaan midnimo, adkeyn iyo go'aan ku aaddan midnimada Ukraine."
Turkey
Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee Turkiga "Marka la eego xaaladihii ugu dambeeyay, waxaan si adag ugu boorineynaa muwaadiniintayada inay ka baxaan gobollada Bariga ee Ukraine. Waxaan kula talineynaa muwaadiniinteena inay la xiriiraan safaaradayada Kyiv marka loo baahdo."
Japan
Ra'iisul wasaare Fumio Kishida ayaa sheegay in ficilada Ruushku ay ku xad gudbeen "madaxbanaanida Ukraine iyo midnimada dhuleed oo aan loo dulqaadan karin".
"Haddii duulaan uu dhaco, waxaan isku dubaridi doonaa jawaab celin adag, oo ay ku jiraan cunaqabateynta, isku xirka G7 iyo beesha caalamka anagoo si dhow ula socono xaalada," ayuu raaciyay.
Hindiya
Safiirka Hindiya ee Qaramada Midoobay ayaa ku booriyay dhammaan dhinacyada inay muujiyaan "xakameyn" marka ay wajahayaan xiisadaha sii kordhaya.
"Mudnaanta ugu dhow ayaa ah in xiisadaha la dejiyo, iyadoo la tixgalinayo danaha amniga ee sharciga ah ee dalalka oo dhan, loogana gol leeyahay xaqiijinta nabadda iyo xasilloonida mustaqbalka fog ee gobolka iyo meelo ka baxsan," T.S. Tirumurti ayaa yiri.
Australia
Ra'iisul wasaare Scott Morrison ayaa ku tilmaamay "wax aan macno lahayn" sheegashada Putin ee ah in ciidamada loo dirayo bariga Ukraine ay yihiin nabad ilaalin.
"Ma samayn karno hanjabaado rabshado ah oo loo isticmaalo in laga faa'iidaysto mansabyada qaranka kuwa kale," ayuu yiri.
"Taasi maaha nidaam nabadeed oo caalami ah oo taas lagu gaari lahaa. Markaa waa muhiim in dalalka isku fikirka ah ee dhaleeceeya hab-dhaqanka noocan oo kale ah ay isku xirmaan.
GAROWE ONLINE