Kenya oo Joojisay Furitaanka Xafiiska Somaliland ee Nairobi

NAIROBI — Dowladda Kenya ayaa joojisay munaasabadda lagu waday in lagu furo xafiiska Somaliland ee magaalada Nairobi, taasoo loo arkay tallaabo diblomaasiyadeed oo lagu xoojinayo xiriirka kala dhexeeya dowladda Federaalka Soomaaliya iyo taageerada midnimada dhuleed ee dalka.

Somaliland oo sheegtay inay ka go’day Soomaaliya 1991, balse aan weli helin aqoonsi caalami ah, ayaa xiriir wanaagsan la leh Kenya. Si kastaba, dowladda Nairobi ayaa go’aansatay in aysan u dhaqaaqin tallaabo horseedi karta khilaaf diblomaasiyadeed oo la xiriira madax-bannaanida iyo midnimada Soomaaliya.

Qoraal ay Isniintii soo saartay Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee Kenya—oo ahaa kii labaad ee maalintaas—ayaa lagu sheegay in dhacdada la qorsheeyay ee furitaanka xafiiska Somaliland ee 27-ka May aysan haysan oggolaansho rasmi ah, sidaas darteedna aan la ogolaan karin.

“Wasaaraddu waxay si walaac leh u xustay in munaasabaddaasi aysan haysan ansax rasmi ah. Furitaanka xafiis diblomaasi ma haysato oggolaanshaha Jamhuuriyadda Kenya, sidaas darteedna ma dhici karto,” ayaa lagu yiri bayaan ka soo baxay wasaaradda.

Dowladda Kenya ayaa horey u caddeysay inay ixtiraamayso midnimada dhuleed ee Soomaaliya, iyadoo weliba xustay inay sii wadi doonto wada-shaqeynta ay la leedahay dowlad-goboleedyada xubnaha ka ah dowladda Federaalka, sida Jubaland iyo Somaliland, balse ay tani ku imaan doonto wadatashi iyo is-afgarad lala yeesho dowladda dhexe ee Soomaaliya.

“Inaga oo danaynayna horumarinta iskaashiga, Kenya waxay sii wadi doontaa xiriirka ay la leedahay maamul-goboleedyada hoos yimaada Soomaaliya sida Jubaland iyo Somaliland, iyadoo la kaashanaysa dowladda Federaalka iyo sidii lagu heshiin lahaa,” ayaa lagu daray bayaanka.

Inkasta oo uu jiro xiisad diblomaasiyadeed, Madaxweynaha cusub ee Somaliland, Cabdiraxmaan Maxamed Cabdillaahi (Cirro), ayaa yimid magaalada Nairobi, halkaas oo si heer sare ah loogu soo dhaweeyay Garoonka Diyaaradaha Caalamiga ah ee Jomo Kenyatta, isagoo ay qaabishay Wasiirka Wasaaradda Macdanta, Dhaqaalaha Buluugga ah iyo Arrimaha Badda, Xasan Cali Joho.

“Jaaliyadda Somaliland ee Kenya waxay si diirran u soo dhoweeyeen Madaxweyne Cirro, taasoo muujinaysa xiriirka xooggan ee ka dhexeeya hoggaanka iyo bulshada caalamiga ah ee reer Somaliland,” ayuu yiri Xuseen Aadan Igeh, oo ah afhayeen u hadlay waftiga Somaliland. “Booqashadani waxay astaan u tahay dadaallada lagu xoojinayo iskaashiga diblomaasiyadeed iyo xiriirka gobolka.”

Lama cadda in Madaxweyne Cirro uu la kulmi doono Madaxweyne William Ruto, maadaama arrinta Somaliland ay weli tahay mid xasaasi ah oo quseysa midnimada Soomaaliya. Si kastaba, Cirro ayaa hore ula kulmay Madaxweynaha Jabuuti Ismaaciil Cumar Geelle, sidoo kalena booqday Imaaraadka Carabta tan iyo markii la doortay.

Madaxweynihii ka horreeyay, Muuse Biixi Cabdi, ayaa sanadkii 2020 si rasmi ah ula kulmay madaxweynihii hore ee Kenya Uhuru Kenyatta — booqasho keentay xiisado diblomaasiyadeed oo u dhexeeyay Muqdisho iyo Nairobi. Ilaa hadda lama oga haddii Madaxweyne Ruto uu raaci doono dariiqaas.

GAROWE ONLINE